Tilraun tvö

Best að reyna aðra tilraun til að setja inn færslu misfórst eitthvað í gær vegna tæknilegra örðuleika í Haast, þannig að þið eigið eiginlega að lesa neðri hlutann af færslunni fyrst áður en þið lesið þennan. Ég er allavega kominn til Greymouth núna, smá þorp, litlu minna en Akureyri og aðeins stærra en Kópasker, eftir frekar tilbreytingalítinn akstur í rúma 300 kílómetra.

Eiginlega hafa síðustu 500 kílómetrar verið hálftilbreytingalitlir, keyra eftir vegi og á hægri hönd er skógur, einnig á þá vinstri og því afskaplega lítið á sjá nema maður líti upp og þá er maður ekki með augun lengur á veginum. Nýsjálenskir vegir eru nokkuð sérstakir, eftirfarandi er lýsing á stuttum vegarkafla sem ég keyrði í dag og má yfirfæra á mestan hluta af þessum 500 km. Keyrir áfram, kröpp beygja til hægri, niður brekku, kröpp beygja til vinstri, einbreið brú, kröpp beygja til hægri, upp brekku, kröpp beygja til vinstri, beinn kafli í 500 metra, kröpp beygja til vinstri, niður brekku, einbreið brú, kröpp beygja til hægri upp brekku, hugsa sé best fyrir ykkur að teikna þetta á blað til að skilja.

Ég leiddi því hugann að ýmis meðan ég mjakaðist áfram þennan vegarspotta í dag því ég hélt mig mestmegnis innandyra í bílnum, því í hvert sinn sem ég steig út varð ég fyrir fólskulegri árás moskítóflugna sem þykir blóð mitt voða bragðgott, eins og þær hafi vaknað úr dvala við regnið í nótt. Af tveimur misgóðum kostum er betra að vera í of miklum hita en innan um helvítans flugurnar. GRRR! En já það sem ég leiddi hugann oft að í dag var að það þarf að varðveita sérstakalega suma vegi á Íslandi eins og Hellisheiði eystri (sérstaklega beygjurnar) og alls ekki reyna að græða upp Mýrdalssand, hvað þá með svínaskít frá Hollandi eins og hugmynd eins af þessum 63 sem stjórna Íslandi hljóðaði þegar ég hitti hann fyrir tæpu ári í Blóðbankanum. Því náttúrufegurð þessara staða er mikil fyrir ferðamenn sem heimsækja Ísland.

En ég skoðaði Fox Glacier skriðjökulinn og Franz Josef jökulinn í dag, dæmigerðir jöklar sem hafa hopaði mikið undanfarin ár líkt og íslenskir jöklar og haldið ekki að ég hafi lent í skoðannakönnun um aðgengi að ferðamannastöðum þegar ég var að fara frá Fox Glacier, aldrei friður, GALLUP allsstaðar. (Reynar GALLUP þeirra Kívíbúa). Best að hætta þessu þvaðri í bili, víst heillangur texti að lesa núna, skemmtir vonandi einhverjum í tilbreytingarlitlum fyrirlestri á Hvanneyri, reyni sennilega að skrifa hér eitthvað áður en ég yfirgef NZ næsta mánudag.

Hér kemur svo færsla sem átti að koma í gær !

Er núna staddur í Haast sem er lítið þorp á vesturströndinni, keyrði hingað í dag frá Queenstown þar sem ég dvaldi um helgina í alltof miklum hita, á flestum skuggsælum stöðum leið mér vel. Hér komst ég í netsamband þar sem ég gat skrifað færslu á mitt íslenska lyklaborð og setti inn nokkrar myndir. Veðrið hér þessa stundina er afskaplega milt og gott, skýjað og lítilsháttar suddi eða svona dæmigert vorveður á Íslandi.

Síðasta deginum hjá þeim Graeme og Raewyn Black rennur mér seint úr minni því hann var nokkuð merkilegur hvað varðar öll tæki sem ég snerti og setningin „Oh dear Jolli" heyrðist nokkuð oft þann daginn. Fyrst var ég sendur til að hreinsa eitt beitarhólf, það gekk ágætlega framanaf, drifskaftið var á sínum stað og því engin vandræði með það, vandræðin hófust þegar ég fór að nálgast vatnsstampinn í hólfinu, þegar ég var að hreinsa í kringum hann vildi ekki betur til en að vélin rann aðeins til og sláttuvélin beint á stampinn. (Hefði alveg mátt koma í veg fyrir þetta með því að vera á minni ferð og stampurinn er úr STEYPU) Það segir sig náttúrulega að sláttuvélin virkaði ekki alveg rétt eftir þennan árekstur en við gátum nú lagað það. Þegar ég hafði klárað umrætt hólf var ég sendur í næsta hólf, þegar ég var hér um bil að verða búinn með það (átti bara helgidagana og úthringinn eftir), hvað haldið þið að hafi komið þá fyrir, nú það sprakk annað framdekkið á dráttarvélinni og því ekki hægt að halda áfram. Var þá haldið í heyskap enda sæmilega þurrt þennan daginn og reynt að ná heyinu sem ekki náðist í 30 stiga hitanum dagana þar á undan, baggarnir voru frekar illa þurrir og þungir eftir því, baggahirðingi var með aðeins öðruvísi hætti en ég er vanur en hana má sjá í myndunum sem ég setti inn. Ég var hafður í rauða trukknum og flutti baggana að skýlinu þar sem þeir eru geymdir, eftir dágóðan tíma eða þegar nokkrir baggar voru eftir var sprungið á trukknum líka og í þokkabót varadekkið loftlaust. Það tókst nú að koma trukknum heim fyrir rest en allt er þegar þrennt er segir máltækið og það held ég að hafi alveg átt við þennan daginn.

Á föstudagsmorgninum lagði ég síðan af stað í ferðalag mitt um suðureyjuna, kom við hjá kúabóndanum Tony og lét hann hafa stígvélin mín, eini nýsjálendingurinn sem hugsanlega getur notað svona bigfoot stígvél. Held meir að segja að Tony og Vicki ætli að koma einhvern tímann til Íslands til að sjá þessa sérstöku kúabændur sem mjólka 50 kýr með róbóta (Lazy Bastard eins og Tony orðaði það) og þessa sérstöku þjóð sem hefur eigið tungumál og gjaldmiðill fyrir 300.000 hræður. Á föstudeginum keyrði ég til Alexandra sem er með heitustu stöðum NZ á sumrin, þó voru ekki nema 25°C þar þegar ég var á ferðinni, daginn eftir keyrði ég til Queenstown, á leiðinni þangað kom ég við í gamalli gullgrafaranámu þar sem ferðamenn geta gerst gullgrafarar og leitað að gulli, ég fann þó ekkert og varð ekki ríkur af þessari heimsókn.

Eins og áður sagði var of gott veður til að gera eitthvað í Queenstown, ég fór þó í bíó þar í litlum sal og var sætanýting eitthvað um 6%, man ekki nafnið á myndinni í svipinn en sætanýtingin var svipuð og þegar ég vildi ólmur fara og sjá stórmyndina Babe þegar hún kom í íslensk kvikmyndahús á uppvaxtarárum mínum, ekki margir í bíó þá. (Reyndar eittbíó eftir hádegi) Einnig fór ég með gondola kálf upp á fjallið fyrir ofan Queenstown og naut útsýnisins í tæplega 800 metra hæð yfir borginni, ekkert svo svakalegt að fara með þessum kálf upp væri mun skemmtilegra í mátulega miklum vindi heima á Íslandi.

Svo ég endi þennan pistil einhvern tímann fór ég líka á veitingahús enda stór og svangur maður sem þarf mikið að borða. Ég skoðaði matseðilinn og leist vel á rétt sem heitir „Beef and vegetables" og bað um stóran skammt. Og svo ég taki það fram þegar ég bið um kjöt þá vil ég fá kjöt en þegar diskurinn var borinn á borð fyrir mig fórnaði ég höndum, það sem ég sá var einn brokkólí haus, einn blómkálshaus, einn laukur, gulrót, slatti af hvítkáli mixað saman við 100 gr. af kjöti. Þetta var því 90% grænmeti, 5% sósa og 5% kjöt, það bjargaði því þó að þetta bragðist ágætlega og ég fór því ekki svangur heim en hugsa að það væri mun nær að kalla þennan rétt „Vegetables with little beef".

Veit ekkert hvenær ég skrifa næst hér inn en þangað til þá ...

Enn af tækniframförum

Ég verð nú að segja að ég er bara farinn að hafa nokkuð gaman af þeim tækjum sem ég vinn með hér dags daglega þó ég geti tekið undir orð Mæju að sumt er betra að gera með þar til gerðum vélum en þær kosta peninga og þetta er allt spurning um þá. Kúabændum hér á Nýja-Sjáland dettur ekki í hug að nota tæki lík þessu enda eru þeir uppteknir mest allan sólahringinn við að mjólka og kaupa því verktaka í flest þau störf sem til falla utan mjalta, s.s. jarðvinnslu og heyskap. Og verktakarnir nota nýjustu tækni, Búvélar og ræktun, Árna Eylands, er ekki bókin sem er á náttborðinu hjá þeim, þó ég hafi ekki gert vísindalega könnun á því.

Eitt get ég þó þakkað fyrir og það er að rúningurinn hér er unninn með þar til gerðum rúningsklippum eins og tíðkast á Íslandi ekki handklippum (þó má eflaust finna sérvitring sem klippir enn með handklippum hér á Nýja-Sjálandi), enda væri það ærið verk að klippa á fimmta þúsund ær með handklippum, hvað þá að kleprahreinsa öll lömbin með slíku verkfæri. Ástæða þess að ég skrifa þetta er sú að ég fór í dag að sjá Jimmy Clark slá heimsmetið í einmenningsrúningi með ær á átta klukkustundum og hann notaði barkaklippur, frá Heiniger svo það komi fram hver kostaði heimsmetið. Og hvað get ég sagt, hann rúði fjandi hratt og fyrir rest fór svo að hann bætti eldra met um 65 ær, rúði 560 ær. Það met hafði staðið óhreyft síðan 1999 og taldi 495 ær. Vísa í fyrri færslu mína um frekari rúningsfróðleik.

Heyskapur gekk ekki sem skildi enda fór að rigna fljótlega eftir að ég skrifaði síðustu færslu og heyið var ekki nógu þurrt til að binda það í litla bagga, ég held nú að það mætti vel þurrka hey í nærri 30 stiga hita í þrjá daga með því að nota t.d. heyþyrlu til að snúa því öðru hvoru ekki bara velta múgunum til. Ég var því settur í ýmis tilfallandi störf í gær, fluttum til kálfa, hreinsaði upp plastúrgang og svo var ég sendur í að slá/hreinsa eitt beitarhólf. Ég lagði af stað og setti sláttuvélina niður, setti aflúrtakið í gang og ætlaði af stað en ekkert gerðist, ég reyndi aftur og ekkert gerðist, hugsaði því með mér hvaða tæknivandamál væri nú á ferðinni. Ég fór því út og var fljótur að sjá hvað var að, það vantaði einfaldlega drifskaftið. Ég rölti því heim í von um að finna skaftið, því ég hélt það hefði einfaldlega dottið af á leiðinni en nei ekki fannst það. En fyrir rest hafði eitthvað þurft að laga skaftið og það var í vélageymslunni og einfaldlega bara gleymst að setja það aftur á vélina. Gott að þetta var ekki meira vandamál en þetta.

Nú fer að styttast í að ég leggi af stað í ferðalagið mitt umhverfis Suðureyna, veit ekkert hvað ég ætla að skoða er bara búinn að bóka gistingu þessa daga sem eftir lifa af dvöl minni sem andfætlingur Íslendinga, vona bara að litli fjallabíllinn haldi út þessa ferð, hefur gert það hingað til þá rúmlega 2000 km sem ég er búinn að keyra hér á vinstri helmingnum og finnst hálf bjánalegt að keyra hægra megin svo það verður skrautlegt að fylgjast með mér þegar ég kem aftur á klakann. Ef ég kemst í tölvusamband á einhverjum náttstaða minna, set ég kannski inn færslu ef eitthvað merkilegt hendir mig í þessu ferðalagi s.s. eins og að starfsbræður Vagga stoppi mig, skilst að þeir séu í sérstöku túristaátaki núna því ferðamenn valda flestum slysum í umferðinni hér í landi

Frá því síðast ...

... hefur ekki mikið gerst. Það hefur verið rjómablíða hér uppá hvern einasta dag með nærri 30 stiga hita, fínn hiti til að stunda letilíf í en við vinnu (garðvinnu) er þetta ekkert æskilegur hiti endaði á því að ég kældi mig niður í dag, í sundlaug svona til að lifa daginn af, þó það verið viðbrigði að koma aftur til Íslands er viss tilhlökkun að komast kuldann og veturinn, ég er svona meira fyrir normalt veðurfar.

Föstudeginum eyddi ég í ullarpressu á næsta bæ þar sem Graeme fór á jarðarför prófessor Coop´s. Þar var síðasti dagur í rúning og ég sá um að þjappa ullinni í pressunni enda þyngsti maðurinn á staðnum, menn voru ákaflega fegnir þegar kind númer fjögurþúsund og eitthvað var rúin þennan föstudagseftirmiðdag. Á laugardeginum fór ég síðan á litla landbúnaðarsýningu í Winton þar krakkarnir komu með gæluhúsdýrin sín og létu þau leika listir sínar, vélasalar reyndu að pranga tækjum á bændur og sitthvað fleira. Ég afþakkaði nú tæki til létta vinnuna við kleprahreinsun enda hef ég ekkert með slíkt að gera á Íslandi.

Keypti tvær litlar bækur í bókabíl á staðnum önnur um sauðfé og hinu um hvernig dæma eigi búfé á velli, báðar frekar gamlar en mikill fróðleikur í þeim. Íslandshjartað í mér var nú frekar kátt þegar ég var búinn að borga bækurnar og fór að tala við fólkið í bílnum, það þekkti nefnilega einn annan Íslending og það var ekki Björk. Þó hann hafi flúið Dalasýslu eftir manndráp vissu þau hver Eiríkur rauði var og vissu einnig að sonur hann „Leif the Lucky" hefði fundið Ameríku á undan Kólumbus.

Í gær fór ég síðan og skoðaði byggðasafn Souhtland´s í Invercargill, lítið safn en merkilegasti gripurinn sem þar má sennilega sjá er eðlutegundin TUATARA sem safnið er ræktunaraðili að. Dýr þessi verða vel yfir 100 ára gömul og þarna mátti sjá eðluna Henry sem er kominn vel yfir 100 ára múrinn og átti það til að ráðast á önnur dýr af sömu tegund, það lagaðist þó eftir að hann fór í krabbameinuppskurð árið 2002.

Eftir skoðunarferð um safnið fór ég í bíltúr og ekki það að ég hafi villst aftur þá keyrði ég veginn á enda. Hér er nefnilega þjóðvegur 1 ekki hringvegur, heldur nær hann frá nyrsta enda norðureyjunnar til syðsta enda þeirra syðri nánar tiltekið Bluff. Þá var ég staddur á 46° 36 mín og 54 sek suðlægrar breiddar og 168° 21 mín og 28 sek austlægrar lengdar. Þarna var ég 7 km frá Hundaeyju, 784 km frá Wellington höfuðborg þeirra kívíbúa, 2000 km frá Sydney, 4810 km frá Suðurpólnum, 5133 km frá miðbaug, 9567 km frá Tókyó, 15008 km frá New York, 18958 km frá London sem segir mér að það séu eitthvað yfir 20000 km til Íslands.

Annars reyna bændur hér núna að nýta þurrkinn til heyskapar og hver segir að heybagginn sé úrelt uppfinning, sá inn sami ætti að koma til Nýja-Sjálands þar sem hann er mjög algengur. Aftur á móti finnst mér aðferðin til að þurrka frekar takmörkuð, garða heyið eftir slátt og velta görðunum til í sólinni í von um að grasið þorni í hitanum, ég myndi nú nota einhverja aðra aðferð eins og til dæmis heyþyrlu auk þess sem ég held að minn besti vinur þistillinn sé ekki góð fóðurjurt, held ég myndi nú frekar velja íslenska snarrót en þistill. Ætla samt ekki að reyna á innflutning þar sem mér yrði örugglega stungið inní fangelsi því innflutningur á landbúnaðarvörum er litinn alvarlegri augum en smygl á fíkniefnum hér í landi

Um beitarvörn

Þakka þær athugasemdir sem mér hafa borist, tíminn líður og það styttist í að ég komi heim. Þó ágiskun Vagns Kristjánssonar sé góð og gild þá er hún ekki ástæðan fyrir því að ég skipti um bú, getið spurt mig undir fjögur augu þegar heim er komið og já Björk, ég ætti kannski að fara huldu höfði vegna hennar, hún er í öllum fréttatímum hér úti og talað um brjálaða Íslendinginn sem réðst á ljósmyndara að tilefnislausu, ég ber það nú af mér að hún sé íslensk, er meiri Breti fyrir mér en Íslendingur og Tony spurði mig á hvaða tungumáli hún syngi eiginlega, ég vissi nú ekki hvernig ég átti að útskýra það en við voru sammála um að hún syngi ekki á neinu tungumáli, þetta væri meira svona öskur, sem er held ég bara vissulega rétt. Ef þið hafið ekki tekið eftir því þá er ég ekki aðdáandi Bjarkar.

En snúum okkur að ferfættu ullarhnoðrunum, í gær fór ég með Graeme og Bob (afinn) á árlega hrútasölu í Gore þar sem eru boðnir upp hrútar og þeir seldir hæstbjóðenda. Þetta var sérstök upplifun fyrir mig þó ég skynjaði þá depurð sem einkennir sauðfjárræktina hér í landi um þessar mundir, þ.e. það var ósköp lítil barátta og dýrasti Coopworth hrúturinn var sleginn á 2200 dollara eða um 110.000 íslenskar krónur. Ástæðan fyrir þessu er sú að hér eru fjöldinn allur að sauðfjárbændum að hætta með kindur, byggja mjaltaskýli, kaupa kýr af því að þeir halda að hvíta gullið gefi þeim meira. Megi þeir hætta fyrir mér, ég myndi þrauka lengur með kindur, finnst allavega ekkert mjög áhugavert að gerast kúabóndi hér. En sala fór þannig fram að allir skoðuðu hrútana vel fyrst og síðan var farið í hliðarsal, þar sem einn og einn hrútur var tekinn fyrir og boðinn upp og sleginn hæstbjóðenda. Finnist einhverjum 110.000 hátt verð fyrir hrút las ég í dagblaðinu hér í gær frétt frá uppboði á hrútum af Perendale kyni og þar verðmætasti hrúturinn sleginn á 675.000 krónur sem mér finnst nokkuð hátt fyrir einn hrút í ljósi þess að hann nýtist kannski bara í eitt ár og afkvæmi hans skila ekki þessar upphæð inn aftur.

Annars hafa verkefnin þessa vikuna verið svona nokkuð klassísk, kleprahreinsun, ormahreinsun og fleira í þeim dúr. Á þriðjudaginn kom dýralæknir hér að taka blóðpróf úr hrútunum og skoða hvort þeir væru hæfir til embættisverka fyrir næsta fengitíma. Blóðprófið er til að ganga úr skugga um að hrútarnir sé ekki með Brucellosis, (kynbótabúin þurfa að láta tékka á þessu áður en þau selja hrúta til annarra bænda) sem ég hef nú ekki alveg kynnt mér til hlítar hvað er en ég kalla það kynsjúkdóm að svo komnu máli. Hann getur smitast á milli hrúta og leiðir til þess að kindur verða geldar sem ekki jákvætt uppá afkomu búsins, smitleiðin er hins vegar vegna þess fjölkvænis sem tíðkast hér á fengitíma, þ.e. hafa 5 hrúta saman í hólfi með ríflega 400 kindum og ef hrútur með þennan sjúkdóm hefur lembt á og svo kemur annar hrútur sem hefur ekki sjúkdóminn lembir ánna líka er hann í hættu á að fá sjúkdóminn líka. Held að sé bara miklu einfaldar að hafa íslenska fyrirkomulagið, einn hrútur í hverja kró (beitarhólf), ekki marga hrúta saman með mörgum ám.

Hér er ein planta mjög algeng og ástæðan fyrir lífsþrótti hennar er beitarvörn hennar. Plantan þessi nefnist þistlar og er alsett litlum nálum. Ég verð nú að viðurkenna að þessi planta er ekkert svo skemmtileg í návígi, heima á Íslandi er önnur planta sem hefur mikinn lífsþrótt og heitir snarrót en kosturinn við hana er að hún hefur engar litlar nálar. Svo ég komi mér nú að sögunni sem ég ætlaði að segja, þá var ég að slá eitt beitarhólf á mánudagsmorgunn þegar ég sé heimska kind fasta í læk sem rann þar til hliðar, ég fer því að hjálpa henni upp og tókst það fyrir rest en síðan þurfti ég að komast aftur yfir lækinn, ég ákvað því bara að taka íslensku aðferðina á þetta eins og ég vanur heima og stökkva yfir skurði nema heima grípur maður yfirleitt í snarrótarbrúsk á skurðbakkanum til að vega sig upp, ég gætti mín hins vegar ekki á því að á lækjarbakkanum hér var pínulítil þistlaplatan að skjótast upp og ég greip í hana. ÁTS var það sem heyrðist og hádegisverðurinn fór í að nota flísatöng til að týna þistlanálar úr höndunum á mér.

Heimþrá

Ég hef aldrei verið mikið fyrir að lesa tilfinningablogg og því reynt að hlífa þeim hræðum sem lesa þessa síðu reglulega við slíkum færslum meðan á dvöl minni hér stendur. Málið er hins vegar að ég hef verið ein tilfinningahrúga og haft mikla heimþrá frá því skömmu fyrir jól, ég vissi svosem að ég ætti eftir að fá heimþrá á þessum tíma enda eitt af markmiðum ferðarinnar að prófa að vera fjarri klakanum í smá tíma (3 mánuðir eru ekki svo langur tími á Íslandi en þeir eru langur tími hér). Það eru margir þættir sem spila inní, þó eitt atvik standi þar uppúr sem leiddi hugsanir mínar í sífellu heim og mér var farið að líða illa, ég hélt þetta myndi skána þegar ég skipti um bú í byrjun janúar en ef eitthvað er var það bara blekking og versnaði þar, ég hef því skipt aftur um bú, kominn á gamla staðinn aftur eftir vikudvöl með stóru klaufdýrunum, enda er ég meiri kindakall en kúakall og það vita allir sem þekkja mig. Hér verið ég í rúma tíu daga í viðbót áður en ég held í ferðalag umhverfis suðureyjuna á litla fjallabílnum sem vonandi fer klakkslaust í gegnum túrinn áður en ég stíg uppí fyrstu flugvélina á heimferðinni í byrjun febrúar. Hér líður mér betur og það er mun betra til að gleyma heimþrá og til að njóta dvalarinnar þessar síðustu þrjár vikur. Ég er sáttur við þessa ákvörðun og hún var tekin í sátt við alla aðila enda kom ég hér til að fræðast um sauðfjárrækt og ætla reyna læra eitthvað meira þann tíma sem ég dvel hér á sauðfjárbúinu í viðbót.

Eftir vikudvöl á kúabúinu held ég að ég viti nokkurn veginn út á hvað nýsjálensk mjólkurframleiðsla gengur. Nýja-Sjáland er stærsti útflutningsaðilli mjólkurvara í heiminum með Asíu og S-Ameríku sem helstu markaðssvæði. Árleg mjólkurframleiðsla hér er 14 billjónir lítra eða sem er 111 sinnum meiri framleiðsla en íslenskir mjólkurframleiðendur skiluðu metárið 2007. Árleg framleiðsla á búinu sem ég var á er um tvær og hálf milljón lítra og eins og stendur eru bændur hér að fá um 30 kr/L þó svo að greiðslufyrirkomulagið sé frábrugðið því íslenska og kr/L ekki réttur mælikvarði. Meðalkúabúið hér á Nýja-Sjálandi eru um 300 kýr en hér í Southland héraði (ríflega 700 kúabændur) þar sem ég er, eru þau mun stærri eða meðaltal um 500-600 kýr og ég hef heyrt um bú með 1200 kýr mjólkaðar, þar byrja morgunmjaltir klukkan tvö að nóttu.

Þróunin hér í Southland héraði undanfarin ár hefur verið úr sauðfjárrækt yfir í mjólkurframleiðslu enda hægt að hafa stór bú með mikla framleiðslu enda landið flatt og mjólkurframleiðslan gefur meiri peninga af sér en sauðfjárræktin en um mun meiri vinnu að ræða líkt þekkist á Íslandi. Hérna fara þó kúabændur í frí einu sinni á ári, það er nefnilega svo að grasið sprettur ekki á veturna og því afar óhentugur tími til að framleiða mjólk, kýrnar eru því geldar í tvo mánuði og lítil sem engin mjólkurframleiðsla þann tíma, rétt til að sinna þörfum innanlandsmarkaðarins. Á sumum svæðum Nýja-Sjálands eru kýrnar geldar í þrjá mánuði. Framleiðsla byrjar síðan aftur í byrjun ágúst með vorkomunni burði kúnna. Heyrði um bónda sem samstillti allar kýrnar og svo báru 700 kýr á tveimur vikum, ég held að ég hefði nú ekki viljað vera þar, á flestum búum eru kýrnar að bera á sex-sjö vikna tímabili.

Það kostar peninga að gerast kúabóndi hér og því eru flestir þeir sem eru að byrja verktakar (contractor milker) eða leiguliðar (sharemilker), líkt og ég lýsti í síðustu færslu áður en þeir kaupa eigin jörð til að búa á. Hjónin hér á sauðfjárbúinu hafa hugsað um að breyta hluta af búinu í kúabú (500 kýr) en það kostar 200 milljónir að byggja mjaltaskýli, vélbúnaða, gripi og framleiðslurétt hjá Fonterra, samt ekkert líkt framleiðslurétti á Íslandi. Hér er gangverð á góðri mjólkurkú um 130.000 kr., en slæmar kýr með júgurvandamál fara á 75.000 kr., sem er betri kostur en senda þær í slátrun því það gefur ekki nema 15.000 kr. 200 milljónir finnst þeim of mikil fjárfesting og því hafa þau ekki skipt yfir í mjólkurframleiðslu og fyrir þá sem eru að kaupa svona bú má bæta öðrum 200-300 milljónum fyrir 200 ha. lands, því verð á landi hér er mun hærra en á Íslandi, samt breytilegt eftir því hvernig land er í boði.

Í vikunni fór ég einnig í heimsókn í mjólkurstöð Fonterra í Edendale sem tekur við mjólk í öllu Southland héraði, þar tók ég engar myndir enda myndavélar bannaðar, ekki var svosem mikið að sjá enda er þetta bara stór verksmiðja sem við gengum umhverfis utandyra og mest öll vinnsla er sjálfvirk og tölvustýrð. Meiri hluti framleiðslunnar fer í ost og mjólkurduft, þær tölur sem ég man eftir eru að í gegnum stöðina renna 11 milljónir lítra á hverjum degi eða örlítið meira en rennur í gegnum MS Búðardal á einu ári og það tæki 10 daga að vinna alla framleiðslu íslenskra kúabænda. Starfsfólkið á þessum stað er um 500 og er unnið á 4 mismunandi vöktum, af þessum 500 eru 120 mjólkurbílstjórar, 3 á hvern tankbíl en bílarnir keyra stanslaust 24 klukkutíma á þessum tíma þegar framleiðslan er í hámarki enda er ekkert óalgengt að mæta 10 mjólkurbílum á stuttum kafla ef maður er í umferðinni hér.

Rightyho, best að hætta þessu þvaðri í bili um kýr, skrifa sennilega eitthvað um ferfætlinga með ull næst. Tveir mætir nýsjálendingar eru nýlega látnir, annar er Sir Edmund Hillary (88 ára) sem fyrstur kleif Everest en hinn er próffessor Coop (94 ára) sem þróaði Coopworth fjárkynið og gerið því mikið fyrir nýsjálenska sauðfjárrækt.

Moonlight farms

Ég er ekki enn að leita, ég fann búið í fyrstu tilraun og hér eru bændurnir mjög ungir, bóndinn er árinu eldri en ég og konan 27 ára en þau eru fara að gifta sig í næsta mánuði. Hvað um það, ástæða fyrir nafninu á búinu er sú að eigandi jarðarinnar var bóndi á norðureynni og í tvöfaldri vinnu líkt og margir íslenskir bændur eru þ.e. mjólkaði á morgnana fyrir vinnu og eftir vinnu á kvöldin, hann mjólkaði því alltaf í myrki eða tunglsljósinu og því hlaut búið það nafn.

 

Tony og Vicki Miles eru á sína fyrsta tímabili hér á þessu búi, fluttu hingað í júní sl., en þau eru það sem kallast leiguliðar (sharemilkers), eiga ekki jörðina en eiga kýrnar og tæki og sjá um að mjólka. Fyrir þetta fá þau helminginn af andvirði mjólkurinnar en eigandi jarðarinnar fær andvirði hins helmingsins af mjólkinni. Til er önnur gerð af leiguliðum sem sjá bara um að mjólka en eiga ekki jörðina og kýrnar, þá fær eigandi jarðarinnar enn stærri hlut af andvirði mjólkurinnar en helminginn.

 

Moonlight farms er í rauninni þrjú bú með 1600 kýr alls, allt leiguliðar, Tony og Vicki eru ein af þessum þremur bændum með 500 kýr á 160 ha. Meðalframleiðslan hér þessa daga sem ég hef dvalið er ríflega 10.000 L á dag. Hér er mjólkaði í mjaltabás sem er með 30 mjaltatækjum en ólíkt því sem ég hef þekkt áður er tækjunum vippað frá hægri hlið til þeirri vinstri þannig að það er aðeins ein hlið mjólkuð í einu. Mjaltirnar taka u.þ.b. 4 tíma á morgnana og 3 tíma á kvöldin. Svo ég vitni nú aðeins í tölfræðina hans Vagga fyrst eftir að ég kom í nóvember þá gerir þessi kúafjöldi eitthvað um 2000 spena sem þarf að mjólka.

 

Og það get ég sagt að þeir eru af öllum stærðum og gerðum, allt frá því að langir, niður í mjög stutta, grannir, þykkir, innstæðir, útstæðir og þar fram eftir götunum. Hafi einhvern tímann verið sagt að kýrnar í fjósi Landbúnaðarháskólans hafi fjölbreytta spenastöðu og stundum ekki þá bestu held ég að þær fái allra 10 í einkunn í samanburði við þessar nýsjálensku. Síðan er maður í stórhættu þegar tækin eru sett á aftan frá að fá grasgræna skít framan í sig eða uppí sig ef maður er ekki vel vakandi, ég hef þó ekki lenti í því ennþá.

 

Ætli ég endi þetta ekki á skúbbi sem er svosem ekki nýtt en ég sá hér í nýsjálensku slúðurblaði lista yfir best klæddu og verst klæddu stjörnurnar og hver haldið þið að hafi verið í neðsta sæti, engin önnur en Björk Guðmundsdóttir söngkona með 1 í einkunn, næstverst klædda stjarna var þó með 3 í einkunn.

Í upphafi nýs árs ...

... er rétt að segja frá því markverðasta sem skeði um nýliðin áramót í sumrinu sunnan miðbaugs. Á laugardaginn lagði ég af stað í ferðalag til Te Anau þar sem hjónin hér eiga sumarhús ferðin þangað gekk nú ekki stóráfallalaust fyrir sig því núna eftir tæpa tvo mánuði í Nýja-Sjálandi villtist ég og hafið nákvæmlega engan hugmynd um hvar ég væri staddur. Ég semsagt ákvað að fara aðra leið á mínum litla fjallabíl til að sjá meira af landinu og því stórbrotna landslagi sem hér er að finna en mér fyrirsást að taka eina beygju til hægri og hélt því áfram inní einn dölum suðuralpanna eins fjöllin hér eru kölluð, var á malbiki fyrst en síðan á malarvegi og endaði heima á einhverju sveitabæ við lokað hlið, sneri við þar og tók beygju annars staðar en sá vegur endað á vegartálma litlu seinna, ég komst nú til baka og fann staðinn sem ég átti að beygja á og komst til Te Anau fyrir rest og fannst mjög skondið þegar ég kom inní bókabúð þar að fyrst bókin sem ég sá hét LOST IN NEW ZEALAND.

Á sunnudagsmorgni var ég pikkaður upp af rútu frá real journeys fyrir utan sumarhúsið og fór með henni til Milford Sound sem vinsæll ferðamannastaður í Fiordland þjóðgarðinum, ferðin var alveg þess virði, mikið af stórbrotnu landslagi en ef menn leita að Milford á Google hugsa ég að menn fá bara myndir teknar í sól, það er aldeilis ekki rétt enda rigning daginn sem ég var þar og sjá má á myndunum sem ég setti inn en meðalársúrkoma á þessum stað er nærri 8000 mm, til lásuð rétt ekki 800 heldur 8.000.

Á gamlársdag hélt ég til Mossburn til móts við skiptistúdentana og þaðan var haldið til Wanaka þar sem við eyddum áramótunum. Gistum á farfuglaheimili og eyddum árinu á skemmtistað þar í borg. Verð nú samt að segja að flugeldasýning þeirra kívíbúa er ekkert merkileg, þeir ættu að koma til Íslands og kynnast skotglöðum Íslendingum. Á nýjársdag var síðan haldið á ströndina í Wanaka og legið þar í leti í sólbaði og já ég rauður á bakinu eftir þann dag enda vel sólbrunninn þar. Í gær komum við síðan við á rodeo (kúrekasýning) í Wanaka áður en við héldum heim á leið það var fínasta sýning en ég var það langt frá að ég náði engum krassandi myndum, var mjög fyndið að fylgjast með ungum krökkum sína listir sínar við að halda jafnvægi á brjáluðum kívíhrútum.

Ég fór síðan til baka til Te Anau og var þar í nótt, fólkið reyndi að kenna mér vinsælasta spilið hér sem heitir 500, það er sambland af mörgum spilum, verð að reyna kenna einhverjum það þegar ég kem til baka en ég reyndi að kenna þeim Kana sem er einkennisspil Hvanneyringa, held að það hafi tekist ágætlega en þau þorðu ekki að taka neina áhættu, alltaf ég sem sagði 11 eða 12. Ég hélt síðan heim í dag og er að þvo fötin mín og taka saman föggur mínar hér en fer á kúabúið á morgun er búinn að tala við bóndann þar og boða komu mína, það eina sem ég veit um staðsetninguna er að það stendur „Moonlight farms" á póstkassanum og ég vona að ég finni staðinn svo ég týnist nú ekki aftur. Læt vita af mér þar, ef ekki er ég sennilega enn að leita að staðnum.

Langar síðan að benda á þessa mynd, finnst þetta mjög skondið nafn á læk sem ég rakst á leiðinni til Te Anau.